Dlaczego warto wycenić firmę (nawet jeśli nie planujesz jej sprzedać)
Większość przedsiębiorców nigdy nie policzyła, ile naprawdę warta jest ich firma.
Znają obrót, wiedzą, ile zostaje na koncie, ale nie potrafią odpowiedzieć na proste pytanie:
„Ile bym dostał, gdybym jutro chciał ją sprzedać?”
A przecież wartość firmy to nie tylko liczba dla kupującego → To informacja, która pomaga Ci podejmować decyzje:
- czy rozwijać dalej w tym tempie?
- czy restrukturyzować, coś zmieniać, poprawiać?
- czy mogę ją komuś przekazać w całości lub w części pod zarządzanie?
- czy może po prostu spokojniej spać, wiedząc, że Twój biznes jest wart konkretną kwotę?
Do obejrzenia:
Do posłuchania jako podcast:
Do poczytania:
Spis treści (szybki dostęp):
Po co Ci w ogóle wycena firmy?
Nie musisz jej robić tylko po to, żeby sprzedać biznes. Powodów jest więcej – i każdy z nich ma wpływ na Twoje decyzje finansowe.
1️⃣ Świadomość i kontrola
Nie da się dobrze zarządzać czymś, czego nie potrafisz policzyć.
Wycena pokazuje Ci wartość majątku, zyskowność i potencjał – czyli to, co często umyka w codziennym biegu. Dzięki temu wiesz, czy firma rośnie, czy tylko się kręci.
2️⃣ Decyzje strategiczne
Chcesz stworzyć nowe stanowisko, otworzyć nowy oddział, kupić maszynę, zatrudnić menedżera? Warto wiedzieć, czy firma udźwignie taki ruch.
Wycena to jak przegląd samochodu przed długą trasą – lepiej zrobić go wcześniej niż później.
3️⃣ Przygotowanie na każdą sytuację
Nikt nie planuje sprzedaży firmy „na jutro”, ale życie bywa zaskakujące. Partner odchodzi, zdrowie się psuje, pojawia się inwestor.
Wtedy lepiej mieć gotową, rzetelną wycenę, niż dopiero zaczynać liczyć, co masz.
4️⃣ Aby się sprawdzić – ocena jakości zarządzania!
To chyba najważniejszy z tych wszystkich punktów.
Robiąc samodzielnie wycenę firmy, możesz sprawdzić siebie jako menadżera. Możesz ocenić jakość zarządzania firmą. Powtarzając dokładnie tę samą wycenę za rok, będziesz wiedzieć, jakie poczyniłeś postępy lub … regresję.
Rodzaje wyceny – w prostych słowach
🧱 Wycena majątkowa (likwidacyjna)
To najprostsza forma wyceny, łatwa do wykonania, ale jednocześnie niezwykle wartościowa → pokazuje ile dziś Ci zostanie przy zamknięciu działalności/firmy.
Kliknij na przycisk poniżej aby pobrać arkusz w PDF-ie i policz swój majątek – prosto, rynkowo, brutto (na tym etapie nie przejmuj się podatkami). Od aktywów (posiadany majątek) odejmij pasywa (zobowiązania).
- Środki trwałe – zrób listę nieruchomości, pojazdów, maszyn i sprzętu, który przy sprzedaży chciałbyś również spieniężyć. Zajrzyj do ofert internetowych i wyceń pesymistycznie ile masz takiego majtku.
- Aktywa obrotowe to Twoje zapasy (materiały do produkcji i towary) – oszacuj wartość magazynu i odpowiedz na pytanie ile rynkowo jest dziś wart (w cenach zakupu czy poniżej?).
- Kolejny składnik to należności – ile pieniędzy masz w rynku i w urzędach – czyli ile Ci się należy?
- Następnie gotówka i pieniądze w banku. Jeśli wypłacasz sobie kasę z firmy dodaj do tej pozycji to co pobrałeś w tym roku.
- Przejrzyj i zsumuj wszystkie zobowiązania długoterminowe: kredyty do spłaty, pieniądze do oddania, linie kredytowe, leasingi (jeśli w aktywach wpisałeś wartość przedmiotów leasingowanych).
- Następnie podlicz wszelkie zobowiązania bieżące: wynagrodzenia z ZUSami i PITami, niezapłacone faktury bieżące dotyczące utrzymania firmy i faktury handlowe za towary.
- Dodaj zaległe i aktualne podatki (PIT, CIT, VAT…), pamiętaj o wszystkich długach.
- Druga część zobowiązań to zadłużenie długoterminowe: kredyty inwestycje, hipoteczne i leasingi (jeśli po stronie aktywów uwzględniłeś sprzęt w leasingu)
*leasingi – to wprawdzie nie Twoja własność, ale można po stronie aktywów i pasywów lub pod tabelą zrobić zestawienie leasingów aby wiedzieć, czy jesteś na plus czy minus.
📝 Instrukcja do pliku z majątkową wyceną firmy
🔨 Wycena odtworzeniowa
Tu chodzi o odpowiedź na pytanie
- koszt inwestycji w uruchomienie firmy – remont, dostosowanie, opłaty itd.
- wartość sprzętu, który jest niezbędny aby firma funkcjonowała tak jak dzisiaj Twoja
- poziom zapasów materiałowych i towarów oraz kredyt kupiecki, który będzie potrzebny (Twoje należności)
Do tego momentu jest to podobne do wyceny majątkowej, ale nie wystarczające do odtworzenia firmy. Dlatego odpowiedz sobie na kolejne pytania:
- Ile czasu i pieniędzy na marketing, sprzedaż, zbudowanie marki będzie potrzebne aby osiągnąć Twój aktualny poziom sprzedaży? To kluczowe parametry, które przekonują inwestorów do zakupu gotowców!
- Znając czas niezbędny do osiągnięcia Twojego poziomu sprzedaży oszacuj ile potrzeba pieniędzy na: wynagrodzenia, i utrzymanie firmy.
📊 Wycena porównawcza
Szybka i lubiana przez bankierów metoda pozwalająca porównać podobne biznesy. To właśnie na podstawie historycznych wyników, często z całego świata wyczuje się kluczowych wskaźników, które odzwierciedlają kondycję biznesu. Z racji porównań jest ona dobra do szybkiej „przymiarki” i najczęściej stosowana do klasycznych, sprawdzonych działalności.
💡Poszukajmy analogi! Wyobraź sobie, że firmy są jak piłkarze w grze FIFA. Każdy ma swoją kartę z ocenami:
Szybkość to np. tempo wzrostu przychodów,
Siła – stabilność finansowa,
Drybling – elastyczność w działaniu i kreatywność w sprzedaży,
Podania – jakość zespołu i współpracy,
Strzały – skuteczność w generowaniu zysku,
Obrona – poziom ryzyka i odporność na kryzysy.
Kiedy wyceniamy firmę metodą porównawczą, robimy dokładnie to samo, co gra FIFA przy ustalaniu wartości piłkarza: porównujemy jego „statystyki” z innymi zawodnikami grającymi na podobnej pozycji.
Jeśli Robert Lewandowski i Erling Haaland mają podobne parametry — ich wartość rynkowa będzie zbliżona.
Tak samo w biznesie: jeśli dwie firmy działają w tej samej branży, mają podobne przychody, marże i tempo wzrostu — ich wycena oparta na wskaźnikach (np. EV/EBITDA, P/E, P/S) również będzie podobna.
Metoda porównawcza nie bada więc tego, ile naprawdę warte są aktywa, tylko jak rynek wycenia podobnych zawodników.
🤔 To trochę jak sprawdzenie, po ile chodzą „karty” innych graczy i na tej podstawie oszacowanie, ile warta jest Twoja.
| Branża / sektor | Multiplikator EBITDA | Multiplikator przychody | Inne stosowane mnożniki | Komentarz |
|---|---|---|---|---|
| Salony kosmetyczne / fryzjerskie | 2 – 4 × EBITDA | 0,5 – 1 × przychody | EV/klient (lojalny klient) | Liczy się baza klientów i lokalizacja |
| Gabinety lekarskie / stomatologiczne | 3 – 5 × EBITDA | 1 – 1,5 × przychody | EV/klient | Liczy się powtarzalność usług (jakość), stabilne przychody, powracalność klientów |
| E-commerce (sklepy online) | 3 – 6 × EBITDA | 0,8 – 1,5 × przychody | EV/użytkownik, EV/zamówienie | Ważne powtarzalne zamówienia, niskie zwroty |
| Produkcyjna (MSP) | 4 – 6 × EBITDA | 1 – 1,5 × przychody | EV/aktywa, P/B | Wartość zależy od maszyn, automatyzacji, klientów B2B (kontrakty) |
| IT / software house | 5 – 8 × EBITDA | 1,5 – 3 × przychody | EV/FCF, EV/użytkownik | Duży popyt, wysokie marże, kontrakty abonamentowe |
| Firmy usługowe lokalne (budowlane, remontowe) | 2 – 4 × EBITDA | 0,5 – 1 × przychody | P/E | Duża zależność od właściciela, sezonowość |
| Handel stacjonarny (sklepy) | 2 – 3 × EBITDA | 0,3 – 0,8 × przychody | EV/m² | Spadające marże, zależność od lokalizacji |
| Restauracje, gastronomia | 2 – 4 × EBITDA | 0,3 – 0,7 × przychody | EV/m² | Duże ryzyko, wysoka rotacja klientów i pracowników |
| Nieruchomości komercyjne (wynajem) | 8 – 12 × EBITDA | – | EV/FCF, EV/m² | Stabilne przepływy, niskie ryzyko, stały cash flow i CAPEX (naprawy) |
| Startupy (technologie, aplikacje) | – | 2 – 5 × przychody | EV/użytkownik | Brak zysków, wycena zależy od wzrostu i inwestorów, wycena potencjału |
💡Przykład: załóżmy, że prowadzisz gabinet stomatologiczny i zysk przed opodatkowaniem, odsetkami i kosztami inwestycji (EBITDA) wynosi 600 tys. rocznie, Twoje przychody to 1,2 mln (EV pomijam ponieważ pochodzi z wyceny DCF). Gabinet od kilku lat osiąga stabilne dochody, masz obszerną bazę klientów.
Multiplikator EBITDA 4 x 600 tys. = 2,4 mln
Multiplikator przychodowy 1,5 x 1,2 mln = 1,8 mln
Średnia wycena 2,1 mln
Jak widzisz rozpiętość jest dosyć spora i wymaga głębszej analizy: powrcalaność klientów, sposoby ich pozyskiwania, wykorzystanie gabinetów, czy obrót jest uzyskiwany bez pracy właściciela…
💰 Wycena dochodowa (DCF)
To metoda używana przez inwestorów i firmy specjalizujące się w wycenach, ale w uproszczonej formie da się ją zrobić samodzielnie dla praktycznie każdego biznesu, nawet małego, lokalnego.
W metodzie DCF (zdyskontowanych przepływów pieniężnych) patrzymy w przyszłość i liczymy, ile pieniędzy firma zarobi w kolejnych latach, a następnie przeliczamy to na wartość dzisiejszą.
Kolejne kroki tej metody:
- Powinniśmy posiadać historyczne dane z minimum 3 lat (aby uniknąć „pików”), dotyczące: przychodów rocznych, kosztów stałych (OPEX) i zmiennych firmy, zysku operacyjnego (EBITDA), kosztów inwestycji (CAPEX), zysku przed podatkami i zmiany w kapitale obrotowym (ile zysku trzeba przeznaczać na zwiększanie zapasów lub należności).
- Te same dane należy oszacować w okresie 5 przyszłych lat – służy to sprawdzeniu czy nie pojawią się okryte koszty remontów, wymian sprzętów, jakieś okazyjne duże wydatki – inwestor kupuje pewność zysków.
- Czyszczenie danych z „szarej strefy” i udziału właściciela w przychodach i kosztach – inwestor kupuje „maszynę działająca samodzielnie”.
- Znając zyski dyskontujemy je w kolejnych latach, aby sprawdzić ile będą warte w przyszłości – to premia za ryzyko. np. stopa wolna od ryzyka to obligacje 5%, do tego inflacja 3%, premia za ryzyko 2-7% (?) – to właśnie stopa dyskontowa ma największy wpływ na wycenę.
- Na końcu prognozujemy dalsze wzrosty po okresie prognozy i szacujemy wartość firmy.
Najlepiej zrozumiesz jej działanie oglądając przykład – zajrzyj do wideo poniżej:
💰Ostateczna wycena firmy i podsumowanie.
Ostateczna wycena firmy sprowadza się do tego, aby porównać wszystkie 4 wyceny i oszacować, ile najbardziej obiektywnie jest wart posiadany przez Ciebie biznes.
Kiedy pracuję z klientami, to najczęściej wycenę majątkową traktuję jako najniższą możliwą cenę sprzedaży. W niej nie jest nawet potrzebny inwestor.
Następnie porównuję i wyciągam średnią wycenę z metody odtworzeniowej, porównawczej i dochodowej DCF. Oczywiście wyniki należy oczyścić z udziału właściciela w przychodach i w kosztach oraz z danych pochodzących z szarej strefy. W końcu prawie 30% polskiego PKB to szara strefa.
Kiedy już wycena jest gotowa, zapada decyzja o ewentualnej sprzedaży firmy. W zależności od wybranej formy sprzedaży zostaje dosyć duża przestrzeń do optymalizacji podatków, które trzeba zapłacić, przekazując cały lub część biznesu inwestorowi.
Podsumowując, przeprowadzenie wyceny majątkowej jest czymś, co warto robić co miesiąc, ponieważ pokazuje jakość zarządzania biznesem.
Pozostałe metody, szczególnie metodę DCF, warto wykonać sobie raz w roku i na jej podstawie oceniać jakość zarządzania przez właściciela lub menedżerów.
Zachęcam Cię do wykonania tych obliczeń samodzielnie, a kurs „Samodzielna Wycena Firmy” dostarczy Ci nie tylko niezbędnych arkuszy i instrukcji, ale zawiera również w bonusie analizę jakości Twojej firmy.
Zajrzyj do środka kursu i zobacz jakie materiały na Ciebie czekają!
